توحید در ادبیات عصر جاهلی

توحید مصدر و از ریشه «وحدَ، یَحِدُ، وحدَه، حدهً» به معنای «تنها ماند» است و در اصطلاح آن را ایمان «بالله وحدهُ لا شریک له» معنا کرده اند بنابراین توحید همان اعتقاد به یگانگی خداوند است. توحید یکی از اصول اساسی تمام ادیان است و دیگر اصول و عقاید به گونه ای مستقیم و غیر مستقیم با آن در ارتباط هستند پس اگر ما بخواهیم به ارزشها و مفاهیم حقیقی و ناب توحیدی دسترسی پیدا کنیم باید از زاویه دین به آنها نگاه کنیم. ما می توانیم مفاهیم و ارزشهای دینی ای را که مستقیم یا غیر مستقیم با توحید در ارتباط است در شعر شعرای جاهلی بیابیم. این اشعار نمایانگر این است که شعرای جاهلی این مفاهیم و ارزشها را از دینی گرفته اند که از آن متأثر یا بدان پایبند بوده اند برای روشن سازی این باور رساله حاضر به بررسی اندیشه های دینی و توحیدی شعرای دینی دوره جاهلی می پردازد. لازم به یادآوری است که این رساله همچنین به بررسی اندیشه های توحیدی آن دسته از شاعرانی نیز پرداخته که دینشان برای ما مشخص نبوده است. اندیشه های دینی و توحیدی که شاعران جاهلی در شعرشان بدان اشاره کرده اند عبارت است از: وصف خداوند و کمالات او، همتا و شریک قرار ندادن برای خداوند، رستاخیز و قیامت و عقاب و پاداش خداوند در آن روز، داستانهای انبیاء، وصف فرشتگان، فانی بودن دنیا و عدم جاودانگی آن، تقوا و پرهیزگاری و ....